Tasarlayan Kadınlar | Lucienne Day
Lucienne Day with Script (1956) at Cheyne Walk. © Robin & Lucienne Day Foundation/photo: Central Office of Information
Amerikalı tasarım duosu Charles ve Ray Eames’in, Britanya’daki karşılığı sayılabilecek Robin ve Lucienne Day çiftinin kadın tasarımcısı Lucienne Day (1917-2010), bu haftaki ilham perimiz. Kendisi, modern, renkli ve soyut tasarımlarıyla, 2. Dünya Savaşı sonrasında, tekstil ürünlerine yeni bir bakış açısı ve stil getirmiştir. Tekstilden duvar kağıdına, seramikten halıya birçok farklı madde ile çalışmış Lucienne Day’in, eşinin gölgesinde kalmadan kendi tasarımcı kimliğini nasıl oluşturduğuna yakından bakalım.
Désirée Lucienne Lisbeth Dulcie Conradi, 1917’de Couldson, İngiltere’de doğar. Croydon yakınlarında büyüyen Lucienne, 17 yaşında Croydon School of Art’ta eğitim görmeye ve baskılı tekstil ürünleriyle ilgilenmeye başlar. Bu alanda ilerlemek için, Londra’daki Royal College of Art’ta, 1937’den 1940’a kadar eğitim görür ve son senesinde de hayat ve çalışma partneri olacak, mobilya tasarımcısı Robin Day ile tanışır. 1942 yılında evlenen çift, Chelsea bölgesine taşınır ve evlerini kendi tasarım stüdyolarına dönüştürürler.
2. Dünya Savaşı’nın üretime getirdiği kısıtlamalar nedeniyle, Lucienne, savaş süresince tasarımcı olarak çalışamaz; bu dönem boyunca eğitmen olarak görev yapar. Savaş biter bitmez hükümetin endüstrileri canlandırma politikaları kapsamında, Lucienne, Edinburgh Weavers, Cavendish Textiles ve Heals gibi çeşitli firmalarda tekstil tasarımcısı olarak çalışma imkânı bulur.
40’ların sonunda adını duyurmaya başlayan Lucienne’in asıl başarısı, 1951 yılında Londra’da düzenlenen, The Festival of Britain’a katılmasıyla gelir. Fuarın, Ev ve Bahçe Pavyonu’nda Calyx adlı tasarımıyla tekstil tarihinde çığır açacak olan bir tasarıma imza atar. Lucienne Day’in en büyük başarısı modernist ve soyut görsel bir dil kullanarak, gündelik kullanıma uygun tekstil ve ev ürünleri üretebilmesi olur. Calyx’i, eşi ve partneri Robin’in tasarladığı iç mekanlarda kullanılmak üzere tasarlayan Lucienne, kullandığı soyut motiflerle döneminin Paul Klee, Alexander Calder ve Joan Miró gibi modernist ressam ve heykeltıraşlarının estetiğini, tekstil ürünlerine başarıyla yansıtır. Grafik ve kalıp tasarımıyla Calyx, 1951’deki Triennale di Milano’da, altın madalyaya layık görülür ve bu ödülle birlikte Lucienne, tekstil ürünlerinde “Çağdaş Tasarım” anlayışının öncüsü olur; aynı zamanda Lucienne Day, işleri Çağdaş Tasarım adıyla anılan ilk tasarımcı olur.
Calyx, 1951. © Robin & Lucienne Day Foundation
Calyx ile gelen başarısının ardından Lucienne, Heal Fabrics ile 25 yıl boyunca senede 6 yeni tasarım üreterek çalışır. 1960’larda tasarımlarında daha basit formlara ve parlak renklere yer verir. Kumaşın yanı sıra duvar kâğıdı tasarımlarına da bu yıllarda devam eder. Tasarım ve materyal yelpazesini genişleterek, seramik ve halı tasarımlarında da kendini kanıtlar. Tasarımlarının yanı sıra, eşi ile yaşam alanları ve stüdyoları olan evlerinden British Overseas Airways Corporation için uçak içi tasarlarlar ve tasarım danışmanlığı yaparlar. 1962’den 1987’ye kadar, John Lewis Partnership’e tasarım danışmanlığı verirler.
1975’te, geleneksel çiçek motiflerinin geri dönmesiyle, Lucienne, endüstriye yönelik tasarım yapmayı bırakmaya karar verir ve ilgisini “silk mosaic” adını verdiği, duvara asılan, şeritler veya kareler halinde kesilmiş, renkli ipek kumaşlardan oluşan, geleneksel patchwork (yama işi) stilinden esinlendiği tasarımlara yöneltir. Bu tasarımları, O’nun, mimariyle daha direkt bir ilişki kurmasına da imkân verir.
Çift, 2000 yılında Londra’dan ayrılıp Sussex’e taşınır ve Lucienne tamamen emekliye ayrılır. 2010 yılındaki vefatına kadar vaktinin çoğunu bitkileriyle ve bitkibilimi ile geçirir.
Flying in Blue, silk mosaic, Lucienne Day, 1985, England. Museum no. T.229-1985. © Robin and Lucienne Day Foundation/Victoria and Albert Museum, London
93 yıllık yaşamına birçok başarı ve ödül sığdıran Lucienne, 1962 yılında Royal Designer for Industry (RDI) mertebesine layık görülür ve 2004 yılında ise Order of the British Empire adıyla bilinen, alanının en iyilerine verilen kraliyet nişanıyla ödüllendirilir.
Eşi Robin Day ile aynı unvanlara layık görülen Lucienne, tasarımcı kimliğini, eşinden bağımsız ve aynı zamanda da birbirlerini gölgede bırakmayacak kadar dengeli bir iş birliği ile yürütmeyi, 68 yıllık evlilikleri boyunca başarıyla sürdürür. Tasarımcı kimliklerinden ve benliklerinden ödün vermeden bir ömür birlikte çalışan bu çift hayata da aynı sene veda eder.
© Michael Venning / National Portrait Gallery, London
