Tasarlayan Kadınlar | Nancy M. Johnson

Collection of the National Museum of African American History and Culture shared with the Library of Congress

Bu haftaki ilham perimiz, kavurucu sıcaklarda içimizi ferahlatan bir tatlının büyük kitlelere ulaşmasını sağlayan Nancy Maria Donaldson Johnson (1794-1890). Tasarımıyla, dondurmanın her evde kolayca ve tam kıvamında yapılmasını sağlayan Nancy Johnson’ın hikayesine yakından bakalım.

Doğum yeri tam olarak bilinmeyen Nancy, 1975’te Amerika’nın doğu kıyısında dünyaya gelir. Bilim adamı olan Prof. Walter Rogers Johnson ile evlenen Nancy, ev hanımı olarak hayatını Philadelphia’da geçirir. Hayırsever bir kişiliğe sahip olan Nancy, kız kardeşi Mary ile birlikte misyoner olarak, Port Royal Experiment adlı, Amerikan İç Savaşı döneminde kurulmuş, tarla sahipleri tarafından terkedilen köleleri, boş kalan bu tarlalarda en verimli şekilde çalışmalarını sağlayarak, kendi kendilerini kalkındırmalarını amaçlayan bu projede çalışır. Hayatıyla ilgili daha detaylı bilgi bulunmasa da iki çocuk evlat edinen Nancy, bütün çocukların hayatına da aslında icadıyla bir şekilde dokunacaktır.

Nancy’nin dondurma makinesi tasarımını tam olarak anlayabilmemiz için dondurmanın tarihine ve yapım sürecine de bir göz atalım. Donmuş tatlıların tarihi tam olarak bilinmese de M.Ö 3. yüzyılda Çin’de tüketildiği düşünülmekte. Büyük İskender’in bitki özleri ve balla tatlandırılmış, sorbet denilen, kar ve buz karışımı tatlıyı tükettiği bilinmektedir. 13. yüzyılın sonlarında Asya seyahatinden İtalya’ya geri dönen Marco Polo’nun dondurma benzeri bir tarifi İtalya’ya tanıttığı kanısı yaygındır. Bu tarifin bugün yediğimiz dondurmaya evrilmesi ise 16. yüzyılı bulur. Catherinde de Medici’nin dondurulmuş tatlıları Fransa’ya tanıtmasıyla çeşitlilik ve yaygınlık kazanan dondurmanın, halka ulaşması ise 1660 yılına kadar gerçekleşmez. Paris’in ilk kafesi olan Café Procope süt, krema, yumurta ve tereyağından oluşan dondurma karışımını 17. yüzyılda satışa sunar.

Dondurmanın Amerika’ya gelişi 1744 yılında belgelenir. 1800’lere kadar egzotik ve nadir bulunan bir tatlı olan dondurma, sadece elit bir kesim tarafından tüketilir. Yapımı çok meşakkatli olan bu yiyecek Nancy Johnson’ın tasarımıyla evlere girer.

Sorbetière

Nancy’nin, 1843 yılında patentlenen icadına kadar dondurma yapımı zorlu ve pratik olmayan bir süreçtir. Metal bir kabın içine dondurma karışımı dökülür ve bu kap tuzla karışık buz dolu bir ahşap kovanın içine yerleştirilir. Sıvı dondurma karışımı sürekli karıştırılarak kıvama getirilmeye çalışılır. Manuel bir sistem olan bu yöntem saatler sürer ve hep aynı kıvamı vermez. Nancy’nin icadı da aynı prensibi kullanır fakat manivela eklentisiyle işlemi hızlandırır. Metal kaba konulan dondurma karışımı, yine, içerisinde buz ve tuz karışımı bulunan ahşap kovaya yerleştirilir. Metal kabın içine, manivela koluna bağlanan dikdörtgen şeklindeki karıştırıcı konulur ve kapağı kapatılır. Manivela kolu döndürülerek dondurma karışımı hızlıca çırpılır. Saatler süren yapım sürecini 30 ile 45 dakika arasına indiren bu makinenin patentini alan Nancy, bu sayede dondurma yapımının yaygınlaşmasına yol açar. 1848 yılında ise üretim taleplerini karşılayabilmesi için haklarını 200 dolar karşılığında William G. Young adlı dağıtımcıya satar. Ürünü Johnson Patent Ice-Cream Freezer olarak satışa sunulur.

Nancy M. Johnson 3254 numaralı patent başvurusu, 1843.

Birçok tasarım, tarihe yenik düşerken 1843 yılında tasarlanan bu makine, günümüzde hala aynı şekilde üretilmekte ve satışa sunulmakta. Elektronik ve endüstriyel makinelerin icadıyla evde dondurma yapımı azalmış olsa da Nancy’nin tasarımını kullanmak hala mümkün.

1890 yılında hayata veda eden Nancy Johnson, icadının 177 yıl sonra hala aynı şekilde kullanıma sunulacağını düşünmüş müdür acaba?

Nancy Johnson tarzı White Mountain marka dondurma makinesi