İyi Tasarımın 10 Temel Prensibi
Haftanın konusu ‘Tasarımda Dürüstlük’ olunca, Dieter Rams ve kendi oluşturduğu İyi Tasarımın 10 Temel Prensibi’nden bahsederek giriş yapmak istedik. İyi tasarım kavramı her ne kadar göreceli olsa da Dieter Rams’ın oluşturduğu 10 temel ilke, her tasarımcıya ve tasarıma yön vermek açısından son derece önemli. Rams’ın 1976 yılındaki bir konuşmasında değindiği bu 10 temel ilke, tasarımın değişen ve gelişen doğası gereği güncellenmeye açık olsa da 21. yüzyılda halen konuşulmaya fazlasıyla değer.
Kısaca Dieter Rams’tan bahsetmek gerekirse: 1932 yılında Almanya’da doğan Rams, 1953 yılında Wiesbaden School of Art’ın mimarlık bölümünden mezun olur ve Otto Apel isimli firmada mimar olarak çalışmaya başlar. 1955 yılında Braun markasına mimar ve iç mimar olarak katılmasıyla, tasarım dünyasını şekillendirecek adımı da atmış olur. Dieter Rams’ın tasarıma bakış açısı ‘Az ama öz tasarım’ şeklindedir. Tasarımın her zaman kullanıcıya hizmet etmek amacıyla yapılması gerektiğini düşünen Rams’ın, tasarladığı ürünlerin sahip olduğu temiz, anlaşılır ve sade estetiği ile Braun ürünlerini, 60’larda evlerin bir parçası haline getirir. Geleneksel tasarım dilinden uzaklaşıp evrensel bir estetik anlayışı geliştiren Rams, bu bakış açısını Vitsœ için tasarladığı mobilyalara da yansıtır. Akademisyen ve tasarımcı olarak birçok ikonik tasarımın yaratıcısı olmasının yanı sıra ilham verdiği tasarımların başında Apple iPhone 3 gelir.
Dieter Rams 606 Universal Shelving System 1960
İşte Dieter Rams’ı ve tasarımlarını efsaneleştiren 10 Tasarım Prensibi:
1) İyi Tasarım Yenilikçidir: Yenilik arayışı, bitmez, tükenmez bir devinimdir. Asla yorulmaz, yok olmaz. Mevcut teknolojik gelişmeler yeni yaratıcı çözümler sunmaya olanak sağlamaktadır. Yaratıcılığın tükenmesi gibi bir şey söz konusu değildir.
2) İyi Tasarım Kullanışlıdır: Ürün kullanılmak için satın alınır. Ürün ana işlevi ve yardımcı işlevleri için belirli bir amaca hizmet etmelidir. Ürünün kullanılabilirliği ile faydasını optimize etmek tasarımın en önemli görevidir.
3) İyi Tasarım Estetiktir: Bir ürünün estetik kalitesi o ürünün işlevselliğiyle doğru orantılıdır çünkü kullandığımız ürünler kişiliğimizi ve ruh halimizi direkt olarak etkiler. Yine de sadece iyi yapılmış ürünler güzel olabilir.
L2 speaker, Dieter Rams, Braun, 1958
4) İyi Tasarım Ürünü Anlamamıza Yardımcı Olur: Tasarım, ürünün yapısını açığa kavuşturmalıdır. Daha iyi tasarım ürünün konuşmasını sağlar. En iyi tasarım ürünün kendiliğinden anlaşılmasını sağlar.
5) İyi Tasarım Fazla Öne Çıkmaz: Ürünlerin amacı araç olarak kullanılmaktır. Sanat eseri olmadıkları gibi dekoratif obje de değildirler. Kullanıcının kendini ifadesine izin vermek için tasarımları tarafsız ve kontrollü olmalıdır.
6) İyi Tasarım Dürüsttür: Tasarım, ürünü gerçekte olduğundan daha yaratıcı, daha güçlü veya daha değerli yapmaya çalışmamalı. Tüketiciye tutamayacağı sözler vermemeli.
TP 1 radyo/fono, 1959, Dieter Rams, Braun
7) İyi Tasarım Dayanıklıdır: İyi tasarım kısa sürede tüketilen, demode olan trendleri izlemez. Günümüzün çabuk tüketen toplumunda iyi tasarlanmış ürünler, kısa hayatlı sıradan ürünlerden dikkat çekici bir biçimde ayrılır.
8) İyi Tasarım Son Detayına Kadar Uyumludur: Tasarımda hiçbirşey keyfi olmamalıdır. Tasarım sürecinin eksiksiz ve hatasız olması, kullanıcıya verilen saygıyı gösterir.
9) İyi Tasarım Çevrecidir: Tasarım, mantıklı hammadde kullanımına ve dengeli bir çevreye katkıda bulunmalıdır. Sadece gerçek kirliliğe değil, görsel kirliliğe ve çevrenin yok edilmesine de karşı durulmalıdır.
10) İyi Tasarım Mümkün Olduğunca Az Tasarımdır: Az olan daha iyidir. Çünkü gerekli detaylara konsantre olmayı ve gereksiz olanlarla vakit kaybetmemeyi sağlar. Sadeliğe ve basitliğe dönün.
